Er is geen blauwdruk!!
— 29 augustus 2016
Afgelopen tijd reisde het boek ‘Het slimme onbewuste’ met me mee. Een aanrader. Het samenspel tussen ons bewuste brein en ons on(der)bewuste wordt helder uiteen gezet en het maakt duidelijk hoeveel onderliggende zaken invloed hebben op ons gedrag.
Maar wat mij vooral trof was de beschrijving van de evolutie als een on-going-proces: de mutaties die goed passen bij de eisen van de tijd blijven bestaan, die welke niet bijdragen sterven uit.
In dat beeld bestaat er geen eindpunt, geen definitief product. Er is geen planning en geen goedgekeurd projectplan. Geen begroting of budget. En toch is er voortgang, vooruitgang zelfs! Vernieuwing gaat namelijk door zolang de omgeving daar aanleiding toe geeft en de natuur mogelijkheden vindt.
loslaten wat niet klopt
Dat beeld van een doorgaand proces waarbij je loslaat wat niet klopt en verder gaat met wat werkt sprak me aan. Het roept een gevoel van vrijheid op. Het nodigt uit om te pionieren, in contact met je eigen drijfveren en waarden, en in afstemming met de wereld om je heen.
volgens ’t boekje?
En ik vroeg me af in hoeverre er een parallel is met gezonde ontwikkeling van bedrijven, afdelingen en teams. In hoeverre zitten we met onze behoefte om te sturen, te beheersen en ‘in control’ te zijn een natuurlijk groeiproces in de weg? Hoeveel ruimte is er voor spontane ontwikkeling? En in welke mate bieden uitgebreide projectplannen ruimte voor initiatief, gelegenheid om te anticiperen op de actualiteit, gebruik te maken van creativiteit, kennis, nieuwe materialen of inzichten?
Misschien zijn we wel te druk bezig dingen ‘volgens ’t boekje’ te doen. Terwijl in de evolutie geen boekje of blauwdruk lijkt te bestaan! Dingen volgens het boekje doen betekent doen zoals het eerder gedaan is. Dat betekent achterom kijken in plaats van vooruit!
afstemmen op je drijfveren
Wat zou er gebeuren als we stoppen met het schrijven van gedetailleerde plannen, die de illusie wekken dat we precies weten hoe ’t moet gaan? Hoe zou het zijn als we stoppen met dingen doen zoals we dénken dat ’t hoort (omdat denken zo makkelijk los kan staan van wat onze werkelijke drijfveren)? Wat kan er ontstaan als je de aandacht verlegt naar een betere afstemming tussen wie je bent, waar je voor staat, dat wat je waarneemt, en de rijkdom aan ervaring en mogelijkheden van je organisatie?
Dan komen we van planniveau op menselijk niveau. Dan zijn we in gesprek, van mens tot mens. Over wensen en ideeën, drijfveren, mogelijkheden en mogelijke oplossingen. Dan boren we de inspiratie aan en kan er veel meer dan voor mogelijk werd gehouden.
Is dát de energie die je zoekt in jouw bedrijf, team of afdeling? En wil je weten wat jij daar zélf in kunt betekenen? Lees dan even verder.
voelsprieten uitsteken en op pad
Laten we de vrijheid die het ontbreken van een blauwdruk geeft, ‘ns aangrijpen als uitnodiging om te pionieren; om je voelsprieten uit te steken en op pad te gaan. Verder te bouwen op wat er is en onbevangen nieuwe mogelijkheden te verkennen, ervaringen te combineren en te innoveren.
Dat klinkt misschien als een grote blije speeltuin, maar draagt tegelijkertijd een paar wezenlijke spelregels in zich. Ik noem er een paar.
1. Speel binnen de kaders
Je speelveld wordt afgebakend door het waartoe van je bedrijf, of door het aandeel daarbinnen van jouw team. Nodig mensen uit om binnen die kaders de eigen expertise in te zetten en samenwerking te zoeken. Prikkel mensen met de vraag naar nieuwe invalshoeken voor een specifieke opgave. Waak er voor om zelf oplossingsrichtingen te benoemen óf uit te sluiten; niets is minder inspirerend dan een vraag waarop het antwoord al gegeven is.
2. Kom in beweging
Dat wat stil staat evolueert niet, zonder actie boek je geen resultaat. Kom je niet te weten hoe iets uitpakt. Beproef dus zo snel mogelijk in hoeverre je ideeën hout snijden. En zet die stapjes met uitgestoken voelsprieten: klopt dit met mijn innerlijke waarden, m’n vaardigheden en ambitie, én past dit in de huidige setting?
3. Bouw verder met respect voor wat er al is
Dit betekent overigens niet dat je alles wat er is aan boord moet houden. Een vergelijking met de evolutie maakt dit punt glashelder: neem mee wat waarde toevoegt, en durf los te laten wat niet past.
4. Evalueer
Neem waar of ’t klopt, en durf daarbij te vertrouwen op wat je hoort, ziet en voelt. In de natuur wordt elke mutatie in de praktijk getoetst op z’n kwaliteiten: is deze versie werkelijk beter dan de vorige, past het beter bij de heersende omstandigheden? Zo ja, dan is er weer een stapje gemaakt. Zo niet, dan gaat de ontwikkeling verder op basis van een andere, beter geslaagde aanpassing. Het is dus een gegeven dat niet elke poging levensvatbaar is; het is ons ego wat geneigd is om een niet geslaagde poging als mislukking te zien, als een fout, als een pijnlijke ervaring die we in het vervolg het liefst vermijden…. [meer over omgaan met wat niet lukt? zie mijn blog: De wil om te groeien]
5. Wees buigzaam
Een nieuwe weg proberen vraagt flexibiliteit; hou vast aan je concept maar sta open voor een andere route, nieuwe mogelijkheden. Durf eerdere besluiten over tijd en budget opnieuw te overwegen zodra ze gaan knellen.
6. Doe ’t samen
Stap weg van hiërarchie, functies én verwachtingen. Vraag om ideeën en reflectie. Boor de ongebruikte kwaliteiten binnen je organisatie aan. Mogelijk moet het vertrouwen dat mensen vrijuit kunnen spreken nog groeien. Werk vanuit de overtuiging dat je bij vernieuwing, op welke schaal dan ook, de betrokkenheid en creativiteit van je hele team nodig hebt.
wat vraagt dit van jou?
Wat vraagt dat van jou, als leidinggevende? Wat zegt dat over je relatie met medewerkers, en met externe partners? Wat vraagt dit op gebied van vertrouwen, in jezelf en de ander, en over je vaardigheden om in gesprek zijn op basis van gelijkwaardigheid als mens?
aan de slag?
Meld je aan voor één van mijn programma’s. Kijk bijvoorbeeld bij Krachtig én Geliefd, of bel even voor overleg met mij, over wat Herzien voor je kan betekenen!
Eerst nog meer lezen? Kijk dan ook eens naar m’n blog over aandacht voor de mensen die ‘gewoon’ goed bezig zijn…..
* Het slimme onbewuste, Ap Dijksterhuis
